HESAPLA
Yüzde Nedir? Yüzde Nerelerde Kullanılır?
Yüzde bir bütünün 100 eşit parçaya bölündükten sonra o parçalardan kaç tanesini aldığımızı gösteren anlatan bir matematiksel terimdir. Örneğin bir bütünün %50’si denildiğinde o bütünün yüz eşit parçasından 50 tanesini anlatmaktadır.
Yüzde hesaplama günlük hayatımızda ve ticarette çok sıklıkla kullanılan bir hesaplama türüdür. Yüzdelere verilebilecek örneklerden bazıları, seçimlerde partilerin oy oranları, referandumlarda evet-hayır oranı, barajlardaki su oranları gibi onlarca örnek hayatımızın içindedir.
1. Durum: A Sayısının %B’si kaçtır? Yada bir sayının yüzdesi nasıl hesaplanır?
Formülümüz= (A / 100) x B
A sayısı 100’ e bölünür ve sonuç B sayısıyla çarpılır.
Örnek Hesaplama: 300 sayısının % 30’u kaçtır?
A=300, B=30
(300 / 100 ) x 30 = 90
Örnek 2: Bankaya yatırdığım 50000 TL, yıllık %10 faizle bir yıl sonunda ne kadar faiz getirir?
A=50000, B=10
(50000 / 100 ) x 10 = 5000 TL
2. Durum:A sayısı b sayısının yüzde kaçıdır?
Formülümüz= (A / B) x 100
A sayısı B sayısına bölünür ve sonuç yüze bölünür.
Örnek Hesaplama: 300 sayısı 1000 sayısının yüzde kaçıdır?
A=300, B=1000
(300 / 1000 ) x 100 = 30
3. Durum: A sayısından b sayısına değişim oranı yüzde kaçtır?
Formülümüz= ((B – A) / A ) x 100
İlk önce B sayısından A sayısı çıkarılır, sonuç A sayısına bölünür. Son olarak elde edilen değer yüz ile çarpılır. Eğer çıkan sonuç negatif ise sayı % olarak azalmıştır, pozitif çıkarsa sayı % olarak artmıştır.
Örnek Hesaplama: 300 sayısı 450 olduğunda yüzde kaç artmıştır. Bulalım;
450-300=150
150 / 300 =0.5
0.5 x 100=50 olur. Yani %50 artmıştır
Örnek 2: Borsadan 2000 TL’ye aldığım hisse senedini 1500 TL’den sattım. Bu hisseden yüzde kaç zarar ettim?
1500-2000=-500
– 500 / 2000= -0.25
– 0.25 x 100 =- 25. Yani %25 zarar edilmiştir.
4. Durum: A sayısını %b artırırsak sonuç kaç olur?
Formülümüz= ((A / 100) x B) + A
Bu hesaplama türünde A sayısı 100’e bölünür elde edilen değer B ile çarpılır ve sonuca A sayısı eklenir.
Örnek Hesaplama: 300 sayısını % 20 artırırsak sonuç ne olur?
300 / 100=3
3 x 20 = 60
60 + 300 = 360
150 / 300 =0.5 ve 0.5 x 100=50 olur.
5. Durum: A sayısını %b azaltırsak sonuç kaç olur?
Formülümüz= A – (A / 100) x B)
Bu hesaplama türünde A sayısı 100’e bölünür elde edilen değer B ile çarpılır ve sonuç A sayısından çıkarılır.
Örnek Hesaplama: 300 sayısını % 20 azaltırsak sonuç ne olur?
300 / 100=3
3 x 20 = 60
300 – 60 = 240 olur.
Bir sayının yüzdesini orantı yolu ile bulma;
200′ ün % 20’si kaçtır. Bu hesaplama formülünü şöyle açıklayabiliriz.
içler dışlar yaptığımızda; 20 x 200 = 4000, 4000 / 100 = 40 sonucuna ulaşırız.
Bir sayının diğer sayının yüzde kaçı olduğunu bulma;
35 sayısı 350’nin yüzde kaçıdır?
% 100’ü 350 ise
% x 35’dir;
100 x 35= 3500 3500 / 350 = 10 yani %10 dur.
Yüzde olarak bir sayının yüzdesi ve miktar karşılığı
Sayının yüzdesi, yüzdelik olarak belli bir miktara bölünmesi anlamına gelir. Yani yüzdesini alacağımız sayıyı a, yüzdesini b kabul edersek; bir bütün olan a’nın b kadar parçalanmasıyla elde edilen sayı a’nın yüzde b’sidir.
Örnekler;
%10: Sayının 10’da 1’i anlamına gelir. Yani sayı 10’a bölündüğünde yada 0.10 ile çarpıldığında %10’u alınmış olur. Örneğin; 80 sayısının %10’u 80/10=8 yada 80 x 0.10= 8
%20: Sayının beşte biri anlamına gelir. Sayının %20’si demek sayıyı 5’e bölme yada 0.20 ile çarpmak demektir. 80 sayısının %20’si 80/5=16 yada 80 x 0.20= 16
%30: Sayının onda üçü anlamına gelir. Sayının %30’u demek 0.30 ile çarpmak demektir. 80/10×3=24 yada 80 x 0.30=24
%25: Sayının çeyreği anlamına gelir. Bir bütünün %25’i çeyreği anlamındadır. İkinci yol sayıyı 4′ bölmek yada 0.25 ile çarpmak %25’ini almak demektir. 80 sayısının %25’i 80/4=20 yada 80 x 0.25= 20
%50: Sayının %50’si demek, sayının yarısı demektir. İkinci yol sayıyı 2’ye bölme ya da sayıyı 0.50 ile çarpmak %50’sini almak demektir. 80 sayısının %50’si 80/2=20 yada 80 x 0.50= 40
%60: Sayının onda altısı ya da beşte üçü anlamına gelir. İkinci yol sayının %60’ı demek sayıyı 0.60 ile çarpmak demektir. 80 sayısının %60’ı 80/5×2=60 yada 80 x 0.60= 48
%70: Sayının onda yedisi ya da anlamına gelir. Sayının %70’i demek sayıyı 0.70 ile çarpmak demektir. 80 sayısının %70’i 80/10×7=56 yada 80 x 0.70= 56
%80: Sayının onda sekisi ya da beşte dördü anlamına gelir. Sayının %80’ı demek sayıyı 0.80 ile çarpmak demektir. 80 sayısının %80’i 80/5×4=64 yada 80 x 0.80= 64
%100: Sayının tamamı anlamına gelir. Bir sayıdaki %100’lük artışın anlamı, sayının kendisi kadar artması yani iki katına çıkması demektir. Örneğin 50 sayının %100 artması demek 50 + 50 = 100 olması demektir.